Baltacı Mehmet Paşa Çeşmesi
Osmancık’ta bulunan çeşme, Baltacı Mehmet Paşa’nın birinci sadrazamlığı sırasında 1705 yılında yaptırdığı dört çeşmeden biri ve ayakta olanıdır. Batıya bakan ön yüzünde beyaz mermerden, üç sütun üzerine 18 mısralık bir kitabesi vardır.
Koyunbaba Köprüsü
Osmancık İlçe merkezinde Kızılırmak üzerinde bulunan Koyunbaba Köprüsü II. Beyazıt zamanında yapılmıştır. Yapımına 1484 yılında başlanmış, 1489 yılında tamamlanmıştır. Uzunluğu 250 m., genişliği 7,5 m. olan köprü dikdörtgen kesitli sarı kesme taşlardan yapılmıştır. Sivri kemerli 19 gözlüdür. Ancak bugün zamanla ırmak birikintileriyle dolması nedeniyle 15 gözü görülebilmektedir.
Adını ünlü Türk velilerinden Ko
yunbaba’ dan alan köprünün kitabesi Arapça harflerle yazılmıştır. Birbirine paralel 5 sıradan meydana gelmektedir. Kitabede köprüyü yaptırandan bahsedilmekte olup, köprü mimarı hakkında herhangi bir bilgi verilmemektedir. Kitabede:
“Yardımından dolayı Allah’a Hamd ve doğru yolun kılavuzu Muhammed ve onun yüce ailesine ve halkı doğru yola yönelten ashabına salat olsun. Dünya, ibret sahiplerinin nazarında hayır ve geçit köprüsüdür. Yaratıklar için sürekli hayat ve sevinç imkansızdır. Ne mutlu o başlangıç ve sonu düşünen kimseye ki, ahiret yolcuğuna devir için sevap edine. Sürüp giden sadaka ise, ne güzel sevaptır. Sadır ola bu yüce emir, bütün ülkelerde sürekli geçerli olsun.
Ulu, adaletli, bilgin sultan ve yiğit, yüce hakan, milletlerin yönetimini elinde tutan, arap ve acem sultanlarının sultanı, gazi ve mücahitlerin efendisi, kafir ve müşrikleri kahreden, krallar sultanı ve denizler hakanı, ihsan ve kudret sahibi Allah’ın desteklediği “ Sultan Ebül-Fetih Beyazıt bin Mehmet Han”. Allah onun saltanatını gece ve gündüzler birbirini izledikçe sürdürsün. Kıyamet gününde sevaba ermek, üzerinden geçenlere ibret olmak, umum tarafından faydalanılmak amacıyla sürekli bir hayır olan bu değerli köprünün sağlam olarak yapılmasını emreyledi. Bu hayırlı eserin tesisi, 889 senesinin Şaban ayında başlandı ve 894 senesinde tamam oldu “ denilmektedir.
TARİHİ İSKİLİP ÇEŞMELERİ
İskilip çeşme bakımından zengin bir şehirdir. Şehirde 20 adet nispeten iyi durumda, eski eser özelliği taşıyan çeşme bulunmaktadır. Ayrıca bir kısmı tamamen yok olmuş, bir kısmı da eski eser özelliğini kaybederek günümüze gelmiş 22 adet çeşme daha vardır. Eski mahallelerin dar sokaklarında, meydanlarında ya da bazı anıtsal yapılar (camiler gibi) önünde yapılan bu çeşmelerin çoğu “Hacı Ali Suyu”nu dağıtır. Bu nedenle yöre halkı hemen her çeşmeyi “Haceli” (Hacı Ali) çeşmesi diye bilir. İskilip çeşmelerinden Çay Suyu, Hacı Ali Suyu, Kara Su ve Yivlik Suyu gibi isimler taşıyan sular akmaktadır. Mevcut şehir şebekesi yapıldıktan sonra kullanılan tarihi tek su yolu Hacı Ali Suyu olup Cumhuriyet devrinde gelirleriyle birlikte vakıflardan İskilip belediyesine devredilmiştir. Halen 16 tarihi çeşmeden Hacı Ali Suyu akmaktadır. Tarihi çeşmelerin bir kısmından sadece şehir şebekesi suyu, bazılarından da şehir şebekesi Hacı Ali Suyu ile birlikte akmaktadır. İskilip çeşmeleri büyük şehirlerdeki gibi çok eski tarihlere inen abidevi ve çok süslü örnekler olmamakla birlikte kendi aralarında çeşitli gruplar teşkil edecek çokluktadır. Çoğunluğunda yoğun bir süsleme görülmeyen İskilip çeşmelerinden bazıları süslemesiz ve tamamen sade olup, bunlarda cephe şekillenişi ve yazı ile hareketlilik getirilmiştir. Birkaç çeşmede bir ibrik motifi, bazı çeşmelerde ise kemerlerin kilit noktasındaki yıldız motifleri görülmektedir. Ayrıca yapım, onarım ve ayet-hadis yazılarının yer aldığı kitabeleri hat sanatı ile yapılmış birer süsleme elemanı olarak değerlendirmek mümkündür. Çoğunda Hacı Ali suyu akan İskilip çeşmelerinin arkasında genellikle depoları vardır. Bu çeşmelerin suları açılıp kapanabilen musluklardan akmaktadır. Depolar dolduğunda fazla suların akması için üstte düz boru şeklinde lüleler konulmuştur.